De laatste 10 jaar heeft ‘barefoot’ zich ontwikkelt van ‘alternatief’ naar steeds meer ‘mainstream’. Via het internet verspreidt de nieuwe informatie over hoeven zich razendsnel. Steeds meer paardeneigenaren doen cursussen om zelf hun hoefonderhoud te kunnen doen of laten een natuurlijk bekapper komen in plaats van een traditionele hoefsmid. In de sport doen onbeslagen paarden het ook goed, in dressuur en zelfs in endurance. In Nederland is het misschien nog niet zo ver, maar daarin komt langzaam maar zeker verandering.
Nieuwe technieken en materialen
met hetzelfde resultaat…
Ontwikkelingen
Techniek en medische wetenschap staan niet stil. Traditionele hoefsmeden krijgen steeds meer fantastische hulpmiddelen en materialen ter beschikking zoals polymeren, siliconen en allerlei ‘verbeterde’ hoefijzers. Veeartsen experimenteren met stamcelbehandeling bij hoefbevangenheid. De hoefverzorging wordt steeds duurder en ingewikkelder, met ongeveer hetzelfde resultaat: Tijdelijke pijnvermindering of een verlenging van de bruikbaarheid van het paard zonder dat hoeven genezen of vorm en functie verbeteren.
Aan de andere kant begint het succes van de natuurlijke hoefverzorging door te dringen tot een breder publiek. Steeds meer paardeneigenaren beginnen open te staan voor nieuwe visies en ideëen. Ze zetten natuurlijker methoden in om de gezondheid van het paard en de hoef te verbeteren door de levensomstandigheden van het paard meer in lijn te brengen met de aard en de behoeften van het dier. Veeartsen en hoefsmeden kunnen er eigenlijk niet meer om heen. Hoefijzers waren in hun ogen een ‘noodzakelijk kwaad’, maar de noodzaak begint af te nemen en de realisatie van het ‘kwaad’ wordt steeds duidelijker.
Nieuwe informatie begint voor een deel door te dringen tot de traditionele garde. Tegenwoordig zullen veeartsen niet standaard aanraden de hiel te verhogen bij hoefbevangenheid. Een rotatie van het hoefbeen van meer dan 10 graden betekende niet lang geleden het einde van het leven van het paard. Nu wordt zo’n paard niet direct meer opgegeven. Er zijn inmiddels te veel voorbeelden van paarden die volledig hersteld zijn door correct trimmen en een verbeterd dieet. Tien jaar geleden was het idee dat het hoefbeen parallel aan de grond hoorde te staan om een gezonde hoef te ontwikkelen een radicaal nieuwe gedachte. Nu is dit voor velen vanzelfsprekend.
Steeds meer veeartsen en hoefsmeden beginnen paardeneigenaren adviseren op het gebied van het dieet. Bij hoefbevangenheid wordt zeker onbeperkt grazen afgeraden en vaker vrije beweging aangeraden dan algehele boxrust.
Een illustratie van de veranderende inzichten is de film ‘Het misverstand dier‘. De film is gemaakt door hoogleraar Dierenwelzijn Frauke Ohl, faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht en door Manfred van Eijk, Viverra Films. ‘Paarden horen gewoon niet in een stal te staan’, dat is een verrrassende uitspraak in een film die financieel mogelijk is gemaakt door het Ministerie van EL&I.
Voeding en huisvesting
Ook op het gebied van de voeding is er een verschuiving merkbaar. De verkoop van biks gaat omlaag en steeds meer eigenaars stappen over op meer ruwvoer of alleen maar ruwvoer. De paardenvoeder industrie speelt handig op deze trend in en bijna elk merk heeft nu ook een laag-zetmeel/suiker voer in het assortiment en brokken gemaakt van enkel gras of lucerne. Veel paardeneigenaren beginnen zich er van bewust te raken dat ‘lekker op de wei’ riskant kan zijn.
In Nederland lopen er al een flink aantal paarden in het ‘paddockparadijs’. Er zijn ook al een aantal bewegingsstallen. Ook met verschillende ondergronden wordt geëxperimenteerd. In Amerika zijn er nu stallen waar de paarden in paddocks op fijn grind gehouden worden.
Hoefschoenen
Steeds meer mensen kopen hoefschoenen voor momenten dat het nodig is. Zo hoeft het paard niet meer elke minuut van z’n leven met metalen schoenen rond te lopen voor die paar keer per week dat hij over een ondergrond moet waar zijn voeten niet voor in conditie zijn. Steeds meer mensen realiseren zich dat een hoefijzer niet geschikt is als middel om de hoef te genezen of te verbeteren. Voor rehabilitatie worden nu steeds vaker hoefschoenen gebruikt.
Onbeslagen paarden van de bereden politie in Houston
Zelfs de politie gaat barefoot
Onder invloed van de positieve verhalen en de logica achter de barefoot principes is zelfs de bereden politie in Houston van hoefijzers overgestaps op blootsvoets. Als een traditionele instelling als de politie het doet kun je het niet meer alternatief noemen! In 2004 werden in Houston de hoefijzers van het eerste politiepaard afgehaald. Dit paard had hoefkatrolontsteking en was na een aantal jaren op speciaal beslag opgegeven door de veeartsen. In plaats van het paard te pensioeneren werden zijn ijzers verwijderd en na twee weken liep hij voor het eerst pijnvrij onbeslagen te patrouilleren. Vanaf dat moment maakten langzaam maar zeker alle politiepaarden in Houston de overgang van hoefijzers naar blootsvoets. Sommige paarden dragen tijdens het patrouilleren hoefschoenen. Veearts- en hoefsmidkosten namen met meer dan de helft af. Het aantal koliekgevallen is gedaald. De individuele stallen zijn vervangen door grote paddocks met fijn grind. De afdeling blijft bijleren en veranderen en hopen een bron van inspiratie te zijn voor paardeneigenaren in Amerika.
Oeps, foutje
De toekomst: Van hoefsmid naar hoefgezondheidsspecialist
Veel traditionele smeden hebben weerstand tegen het idee van natuurlijk bekappen. Ze voelen zich wellicht bedreigd in hun levensonderhoud en denken dat het niet werkt en niet kan. Dat is jammer en ook zakelijk gezien niet slim. Het is natuurlijk niet leuk om te merken dat je beroep achterhaald is. Of om te horen te krijgen dat wat je jarenlang gedaan hebt niet werkt en beter kan.
De enige reden waarom eeuwenlang paarden beslagen was dat men niet wist hoe hoeven te genezen en te behoeden tegen vervorming. Nu is die kennis er wel en die kennis zal zich in de komende decennia nog veel verder gaan ontwikkelen en verspreiden, onder druk van de vraag van de klant, de eigenaar van het paard.
De smid hoeft zijn omzet niet te zien dalen en zal de liefde voor paarden en hoeven niet hoeven te verliezen, als hij maar met de tijd meegaat en z’n aanbeeld thuis laat. Een smid zou gemakkelijk kunnen om- of bijscholen tot hoefgezondheidsspecialist. De vraag naar gezondheidsverbeterende bekappingen is veel groter dan het aanbod: het aantal goede ijzervrije trimmers in Nederland is klein en ze hebben meer werk dan ze aankunnen.
Het beroep van hoefsmid kan (en moet!) in de toekomst veranderen tot het vak van hoefgezondheids specialist die met zijn bekapping de natuurlijke slijtage van de hoef nabootst. Het streven zal niet langer uitsluitend de directe bruikbaarheid van het paard zijn maar de optimale gezondheid en genezing van de hoef. Daarnaast zal het adviseren van eigenaars op het gebied van voeding, mineralen, huisvesting, en het aanmeten van hoefschoenen tot zijn takenpakket gaan horen. Wat is er nou mooier dan een paard met pijnlijke, vervormde hoeven er weer helemaal bovenop te helpen? Dat lijkt mij veel bevredigender dan het leven van een paard tijdelijk verlengen door enkel pijnbestrijding.