De interne structuur van de hoef bestaat uit diverse soorten weefsel. De voorste helft bevat voornamelijk bot, namelijk het hoefbeen. De achterste helft van de interne voet bevat het straalbeentje en verder voornamelijk zachte en schokdempende weefsels. De hele interne hoef omhuld met sterk doorbloede lederhuid. Dit hele pakketje past perfect in de hoefcapsule, de buitenkant van de hoef.

Botten
De hoef bevat twee hele botten en een deel van het derde: Het hoefbeen (P3), straalbeen en het onderste deel van het kroonbeen (P2).

Hoefbeen
De vorm van het hoefbeen, of P3 (3e phalanx) wordt weerspiegeld in de vorm van de hoef aan de buitenkant. De gemiddelde hoek van de voorzijde van het hoefbeen van een voorvoet is 46˚. De hoek van de P3 in het achterbeen is iets steiler: 53˚.

Het hoefbeen kan door zijn ingenieuze architectonische vorm enorme krachten aan. Aan de voorkant is het bot halfrond, aan de onderkant gewelfd. De onderste rand van het hoefbeen komt parallel met de grond op het moment dat het gewicht van het paard erop drukt in beweging. In rust zal de P3 in een lichte hoek naar beneden wijzen doordat het digitale kussen op dat moment niet maximaal ingedrukt wordt.

Straalbeen
Het straalbeen (hoefkatrol of navicular) past perfect, als een puzzelstukje, tussen de achterkant van het hoefbeen en het kroonbeen in. Het straalbeen maakt met de diepe buigpees, slijmbeurs, straalbeen-ligamenten en hoefgewrichtskapsel deel uit van het hoefkatrolmechanisme.

Het hoefkatrol mechanisme voorkomt dat de hoef aan de voorkant naar boven omklapt. De buigpees zit vast aan de onderkant van het hoefbeen en loopt als een kabel over de ‘katrol’, de achterkant van het straalbeen. Hoefkatrol ontsteking is inflammatie en slijtage van de achterkant van het straalbeen en de diepe buiger die erover heen loopt.

Kraakbeen
Boven de kroonrand bij de kootholte kun je met je vingers de bovenste rand van het kraakbeen voelen. Het kraakbeen loopt door onder de kroonrand en strekt binnenin de hoef verder uit naar voren en naar achteren tot onder de hoefbal. Op deze illustraties is het kraakbeen weergegeven in blauw. Op de 3D illustratie zie je dat de voorste helft van de interne structuur van de hoef is hard is(bot) en het achterste deel zacht (kraakbeen met daaronder straalkussen).

Digitaal kussen of straalkussen
Tussen de straal en het hoefbeen bevindt zich het digitale kussen, ook wel straalkussen of levende straal genoemd. Het digitale kussen past netjes in de uitsparing aan de onder- en achterkant van het hoefbeen. Je kunt het straalkussen voelen met je duimen in de kootholte (geel).

Bij pasgeboren veulens bestaat het straalkussen uit een zachte, vettige substantie. Tijdens de groei van het jonge paard, onder invloed van veel beweging en gevarieerde ondergrond verandert dit weefsel in een flexibel soort kraakbeen.

Het digitale kussen speelt een belangrijke rol in het hoefmechanisme en de schokabsorptie. Ernstige rotstraal kan het straalkussen diep van binnen aantasten en gevoeligheid of pijn veroorzaken in de achterkant van de voet.

Verschillende soorten lederhuid (corium)
Alle gevoelige delen van de interne hoefstructuur zijn verpakt in verschillende soorten hoeflederhuid (corium). Corium is een bijzonder soort bindweefsel dat een grote hoeveelheid bloedvaten en zenuwen bevat. Het is ongeveer 6 mm dik en produceert een gespecialiseerd soort huid, eelt of nagelmateriaal.

Vanuit het zoolcorium groeit zoolweefsel dat rijk is aan keratine, het straalcorium produceert nieuw straalmateriaal. De kroonrand bevat corium dat gepigmenteerde hoefwand aanmaakt. Het corium van de hoefwand maakt hoefwandmateriaal aan zonder pigment (waterlijn).

Hoef = Huid
Heel belangrijk om je te realiseren is dat de hoef, zoals je die aan de buitenkant ziet, een heel bijzonder type huid is. Elke soort lederhuid ‘weet’ precies welke soort opperhuid het moet aanmaken voor de optimale bescherming op een bepaalde plaats. Op sommige plaatsen van het lichaam maakt het corium huid aan met haar, op sommige plaatsen eelt, en weer op andere nagel. Het corium van de hoef ‘weet’ dat het de ultieme bescherming moet creëren, en dat is… Hoef!

Bloedsomloop
Het bloed komt de hoef binnen via twee digitale slagaders aan weerszijden van het onderbeen. Hier kun je de hartslag van het paard voelen (digitale puls). Het hoefmechanisme is belangrijker dan de hartslag voor de bloedsomloop van de hoef. Per stap wordt er wel 200 ml bloed door de hoef heengepompt. Men zegt daarom dat het paard 5 harten heeft.

De slagaders vertakken zich tussen het hoefgewricht en de diepe buig pees om vandaar onder het hoefbeen langs te gaan. De aftakkingen van deze bloedtoevoer komen door kleine gaatjes in het hoefbeen weer naar buiten en vertakken zich daar in een fijnmazig netwerk in het sterk doorbloede corium.

Overige onderdelen
Verder bevat de hoef pezen, ligamenten, het zadelvormige hoefgewricht en zenuwen. Alle onderdelen werken perfect samen en passen precies in, op en onder elkaar.

Hoe meer je de anatomie van de paardenhoef bestudeert hoe interessanter het wordt!

Artikelen over de anatomie van de hoef:

Anatomie deel 1 – De binnenkant van de hoef
Anatomie deel 2 – De onderkant van de hoef
Anatomie deel 3 – De buitenkant van de hoef
Anatomie deel 4 – De achterkant van de hoef
Stralen, de kussens van de hoef
Steunsels
Groei en verbinding van de hoef