De oorzaken van hoefproblemen bevinden zich niet in de hoef en liggen niet bij het paard. Het paard heeft alles in huis om perfecte hoeven te hebben, een heel leven lang.

Misschien niet leuk om te horen: Hoefproblemen worden veroorzaakt door ons, de mens. Door de manier waarop we paarden houden, hoe we ze voeren en ze gebruiken. Door de manier waarop we naar ze kijken en niet begrijpen wat we zien. Door onze onmacht om de dieren echt te geven wat ze nodig hebben. Traditie, het grenzeloze vertrouwen op de medische wetenschap en het gebrek aan vertrouwen op de natuur doen er nog een schep bovenop.

Hieronder een lijst, niet in een bepaalde volgorde.

1) We hebben een vertekend beeld van hoe de hoef eruit hoort te zien
We komen zelden of nooit in aanraking met wilde paarden in hun natuurlijke leefomgeving. Van de hoeven die we dagelijks zien is een groot aantal door domesticatie en traditie vervormd. Zelfs in de boeken van de Grootmeesters van de rijkunst is geen gezonde hoef te vinden.

2) We nemen te lang aan dat er geen problemen zijn zolang het paard goed loopt
Als ik vroeger mijn hoefsmid of veearts een vraag stelde over de hoeven van mijn paard keken ze me verbaasd aan en vroegen ze me: Is hij kreupel dan? Nee, zei ik dan, en dan antwoorden zij: Niets aan de hand toch? Hoefproblemen kun je lang van te voren aan zien komen als je weet waar je naar moet kijken.

3) Paardenbezitters besteden de verantwoordelijkheid voor de gezondheid uit aan mensen die niet intensief betrokken zijn bij het dier
Veel paardenbezitters hebben te weinig basiskennis over de anatomie en werking van de hoef en vertrouwen op de experts. Ze nemen aan dat de veearts of hoefsmid hen het zullen vertellen als er iets aan de hand is. Ze vertrouwen dat de stalhouder genoeg over voeding en huisvesting weet om het paard gezond te houden.

4) Paarden worden niet vaak genoeg, niet goed genoeg en niet kort genoeg bekapt
Om kosten te besparen, uit onwetendheid of vanuit de angst dat het paard er gevoelig of kreupel door gaat lopen worden paarden niet vaak genoeg en niet kort genoeg bekapt. De bekapping is in veel gevallen anatomisch of biomechanisch niet logisch. Dit levert geen acute problemen op maar langzame en moeilijk waarneembare veranderingen in de hoefcapsule. In het engels wordt dit LOTD genoemd, ofwel Lack of Trimming Disease. Bijzonder veel paarden lijden hieraan. LOTD kan het begin zijn van de meeste serieuze hoefproblemen.

5) We vinden de bruikbaarheid van het dier belangrijker dan zijn gezondheid
Mensen hebben veel meer moeite met het weggeven van en kat of hond dan het verkopen of afmaken van een paard. Het paard zit ergens tussen huisdier en vee in. We eten liever geen paardenvlees, maar vele paarden eindigen toch bij de slager. Een klassieker: Na vier of vijf maanden ellende en stappen geven eigenaars van hoefbevangen paarden het op omdat de paarden nog steeds kreupel lopen. Ze realiseren zich niet dat die arme dieren al over de helft waren op weg naar genezing…

6) We vertrouwen meer op de technologie dan op de natuur
Er zijn geen pillen of hulpmiddelen die hoeven genezen. Alleen een paard is in staat gezonde hoeven te creëren als gevolg van een levenstijl die perfect aansluit op zijn natuur en behoeftes. Dat komt de mens vaak niet goed uit. We willen een quick fix. De hulpmiddelen die we hierbij inzetten zijn niet goed voor het paard: Beslag, zooltjes, pijnstillers genezen hoeven niet. Hoefschoenen uitgezonderd. Die kunnen ingezet worden als onderdeel van het herstelproces, maar streef ernaar om ze niet langer nodig te hebben.

7) We zijn bang om het paard te laten lijden terwijl pijn een onderdeel kan zijn van het genezingsproces
Natuurlijk is het rot als een paard kreupel is. Het plaatst ons voor ethische dilemma’s. Hoeveel mag je het paard laten lijden? Soms slaan we in ons streven om paarden geen pijn te laten voelen te ver door. Als een probleem niet meer gevoeld wordt (bijvoorbeeld door speciaal beslag of een zenuwsnede) betekent het namelijk niet dat het verdwenen is. In het ergste geval wordt het lijden van het paard opgeheven door hem af te maken. In september kwam ik een pony tegen die zeer zwaar hoefbevangen was. Wekenlang heeft hij bijna alleen maar gelegen. Ik zei tegen de eigenaar: Bel de dierenarts niet als je hem een kans wil geven. Nu, een half jaar later, draaft die pony weer over de weg. De pijn moet vreselijk zijn geweest, maar ik denk dat de pony het de moeite waard vond.

8) Paarden bewegen niet genoeg
Om hoeven gezond te houden moeten de dieren in beweging blijven. Ze hoeven niet 24 per uur afgemat te worden, maar rondscharrelen, grazen en lopen houdt het hoefmechanisme meer aan de gang dan stilstaan in een box. Ook ’s nachts. Als paarden been- of  hoefproblemen hebben is boxrust geen goed idee. Ze moeten bewegen om te genezen.

9) We zien vervormingen van de hoef als conformatie probleem
Het enige onderdeel in de hoef dat conformatie heeft is het hoefbeen, de rest is allemaal beweeglijk en veranderlijk. Hoeven kunnen even makkelijk onder negatieve invloeden verkeerd vervormen als onder positieve invloeden weer terugkeren naar een betere, natuurlijker vorm. Platte zolen, flare, hoge hielen, te lage hielen… Het zijn geen conformatie problemen van de hoef maar vervormingen die goed te verbeteren zijn.

10) We geven paarden verkeerd voedsel
Informeer jezelf! Natuurlijke voeding is geen vage nieuwe trend of kwakzalverij maar keihard bewezen door de veterinaire wetenschap. Vraag me niet waarom doorsnee veeartsen hier niet meer aandacht aan geven… Doe die leuke cursus Equine Nutrition van de Universiteit van Edinburgh of Dr Kellon en stop met het verkeerd voeren van je paard.

11) Veel paarden houden hun hoeven niet goed op gras
Een lastig probleem: Sommige paardenhoeven gaan direct achteruit op gras. Hou dit goed in de gaten. Een valkuil waar ik zelf menig maal in getuind ben: Zodra paarden weer lekker lopen versoepel je het strakke graasbeleid. Graaskorf, stripbegrazen, paddockparadijs, beperkt aantal uren: Wees creatief en experimenteer totdat je exact weet wat je paard aankan, in welk jaargetijde, tijd van de dag en op welk gras. Het is een hele puzzel!

12) We houden en rijden paarden op te zachte ondergrond
Een vicieuze cirkel: Omdat het paard niet lekker loopt op hard vermijden we harde ondergrond. Tienduizenden hiellandingen op stevige en gevarieerde ondergrond versterken de hoef, in het bijzonder het onmisbare digitale kussen in de achterkant van de voet. Bouw het langzaam op, en hou de invloed van voer en bekapping in de gaten. Zodra het paard redelijk goed loopt op hard moet je die kilometers gaan maken. Neem het op in je dagelijkse routine.

13) De manier waarop we paarden houden dient ons gemak en plezier maar niet altijd de behoefte van het dier

14) We doen niet genoeg in de strijd tegen rotstraal
Rotstraal is een heel zwaar onderschat probleem dat we te normaal zijn gaan vinden.

15) We zijn hechten meer waarde aan traditie dan aan vernieuwing
De kennis om hoeven gezond te houden en te genezen is in grote lijnen beschikbaar maar moet nog verder ontwikkeld worden en vooral verder verspreid worden. De nieuwe kijk op hoefgezondheid is nog lang niet tot iedereen doorgedrongen die met paarden te maken heeft, als liefhebberij of als beroep. Hoefgebreken zouden niet meer een van de hoofdoorzaken voor het vroegtijdige einde van het paard hoeven te zijn. In de komende tien jaar verwacht ik een grote ommezwaai, onder andere door internet en de verspreiding van kennis en ervaringen door sociale media. Spannend!

Oplossingen:

• Informeer jezelf
• Stel vragen
• Ga heel goed naar hoeven kijken
• Fotografeer hoeven, ze veranderen onmerkbaar
• Streef naar perfecte hoeven
• Zie je paard voor wat en wie hij is
• Vertrouw op logica
• Geef niet op
• Vertrouw op de natuur
• Durf te veranderen en het anders te doen
• Geef het tijd
• Luister naar je paard
• Plaats het belang van het paard voor je eigen gemak
• Neem niet alles zomaar aan (ook niet wat ik schrijf)
• Kijk nooit naar je paard als object
• Wees niet bang voor een experiment
• Zie een probleem als een gelegenheid om iets te leren
• Verspreid kennis en ervaringen