Ondergeschoven hielen / verzenen

ondergeschoven-hiel

Een veel voorkomend hoefprobleem zijn ondergeschoven verzenen (hielen). Dit probleem aan de achterkant van de hoef is pijnlijk voor het paard (hielpijn) omdat de interne structuur van de hoef door de geplette hiel in de verdrukking komt.

Ondergeschoven hielen worden vaak niet herkend als een verandering in de vorm van de hoef. De eerste symptomen die de eigenaar van het paard meestal opmerkt is vage kreupelheid of gebrek aan looplust.

Paarden met ondergeschoven hielen kunnen te maken krijgen met allerlei problemen zoals kreupelheid, gevoeligheid, kneuzingen, abcessen, aantikken, struikelen, barsten in de kwartieren, inflammatie en slijtage van het straalbeen…

Vanwege de hielpijn en de verminderde schokabsorberende werking van de hoef zal het paard druk op de hiel proberen te vermijden door op de toon te landen. Toonlanden verhoogt het risico op peesblessures en hoefkatrolontsteking. Ook in stilstand zal het paard meer gewicht op de voorkant van de hoef gaan dragen. Paarden met hielpijn zullen vaak onderstandig gaan staan. Deze houding veroorzaakt rug en nek klachten.

ondergeschovenhielen-schema

v.l.nr. Normale hiel, hoge hiel, ondergeschoven hiel, ernstig ondergeschoven hiel

Ondergeschoven hielen worden vaak verward met ‘te lage hielen’ maar zijn in feite te hoge hielen die onder druk van het gewicht van het paard naar voren zijn geplet.

negativepalmarIn extreme gevallen valt op röntgenfoto’s te zien dat de achterkant van de hoef zo ingezakt is dat het hoefbeen licht naar achteren is gekanteld (negative palmar). De buigpees, die aan de achterkant van het been loopt, komt door deze onnatuurlijke positie onder verhoogde spanning komt te staan.

Veeartsen en hoefsmeden proberen het probleem ‘op te lossen’ door de hiel te verhogen met zooltjes, wiggen en speciaal beslag.

wiggenHelaas werkt speciaal beslag alleen symptoom bestrijdend: Het paard loopt (tijdelijk) niet meer kreupel. Het kunstmatig verhogen van de hiel werkt averechts doordat dan het hoorn nog sterker geplet wordt. De hielen raken verder ondergeschoven en de interne structuur steeds meer in de verdrukking. In veel gevallen werkt het speciale beslag na verloop van tijd niet meer tegen de pijn. Dan wordt een zenuwsnede of euthanasie geadviseerd.

Na dit trieste advies kiezen sommige paardeneigenaren er voor, in een laatste wanhoopspoging om hun paard te helpen, om de ijzers te verwijderen. Door middel van anatomisch correct bekappen en veel vrije beweging kunnen ondergeschoven hielen verbeteren of zelfs compleet herstellen.

melody

In gestreepte hoeven kun je mooi zien in welke
richting het hoorn groeit

Ondergeschoven hielen herkennen
Vanaf de zijkant gezien:
In een gezonde hoef groeien de teen en de hiel onder een zelfde hoek. De tubules (vertikale lijntjes) groeien ook in deze hoek. Helemaal duidelijk kun je het zien in hoeven met streepjes. Als de hielen van een paard ondergeschoven zijn heeft de hiel een minder steile hoek dan de teen. De plaats waar de hiel op de grond staat komt hierdoor te ver naar voren te zitten, in extreme gevallen zelfs halverwege onder de hoef!

Vanaf de onderkant gezien:
ondergeschovenDe hielen van een gezonde hoef bevinden zich naast het breedste deel van de straal. De positie van ondergeschoven hielen ligt verder naar voren. Hoefballen kunnen hierdoor een gewichtsdragende functie krijgen. Hier zijn ze niet op berekend. Het kan gevoelig of pijnlijk zijn voor het paard om gedeeltelijk op de hoefbal te lopen.

De positie en stand van de steunsels kan ook beïnvloed worden door ondergeschoven verzenen. De steunsels worden naar voren getrokken en zullen de neiging hebben om over de zool heen te groeien. De zijdelingse straalgroeven zullen wijd opgetrokken zijn.

Hoeven met ondergeschoven hielen kunnen zo vervormen dat ze breder dan lang worden. De geplette hiel duwt de steunsels naar voren en de kwartieren naar buiten. Kwartierflare en een verbrede witte lijn aan de zijkant van de hoef zijn een duidelijk signaal dat er iets aan de hand is aan de achterkant van de hoef!

Oorzaken van ondergeschoven hielen

  • Hoefbeslag
  • Te kleine hoefijzers
  • Kunstmatige hielverhoging (wiggen)
  • Niet genoeg of verkeerd trimmen
  • Te lange hoefwand (‘draagrand’)
  • Straal niet op de grond
  • Lange toon
  • Hoge hielen
  • Te lange kwartieren
  • Onderontwikkelde straalkussens

De hoefcapsule is flexibel. Als de krachten die op de hoef inspelen niet goed verdeeld worden zal de hoefwand vervormen. Hierdoor raakt de inwendige structuur van de hoef in de verdrukking.

Kleinere, lichtere paarden zullen minder snel ondergeschoven hielen ontwikkelen dan grotere, zwaardere paarden. Paarden met een zachtere hoefwand zullen er eerder last van hebben dan paarden met harde hoefwand. Genetische aanleg en omgevingsfactoren (natte bodem) spelen een rol. Volbloeden, zeker als ze vanaf jonge leeftijd beslagen zijn hebben aanleg om dit probleem te ontwikkelen.

De naar voren geschoven hoefcapsule (Forward foot syndrom)
Het probleem van het naar voren trekken van de capsule blijft niet alleen beperkt tot de hiel. De hele capsule kan naar voren verschuiven. In het engels wordt dit Forward Foot syndrom genoemd. De teen vertoont in het geval van FFS ook flare bij de teen.

De 5 sleutels tegen ondergeschoven hielen
Regelmatige bezoekers van deze site kunnen het al raden. Hoe voorkom je en herstel je ondergeschoven hielen? Door de 5 sleutels voor hoefgezondheid in te zetten. Door een anatomisch correcte trim, genoeg vrije beweging en (na verloop van tijd als het paard weer redelijk comfortabel is) voldoende contact met zelftrimmende ondergronden zullen de hielen de juiste stand, positie en hoogte aannemen en behouden. De juiste voeding en mineralen zullen er voor zorgen dat hoeven sterker worden en hun juiste vorm behouden. Hou hoeven schoon en geef ze regelmatig de kans om op te drogen. Geef schimmels en bacteriën geen kans.

Vaker, beter en korter trimmen tegen ondergeschoven hielen
– Korte toon
Door de toon goed kort te houden, met het afwikkelpunt op de juiste plaats, zal de naar voren trekkende kracht op de capsule en de hielen worden verminderd.

– Lage hiel
Door de hielen goed laag te houden en zoveel mogelijk naar achteren te trekken voor kom je dat er materiaal is dat naar voren getrokken kan worden. Lagere hielen zijn sterkere hielen.

– Kwartierboogjes
Door kwartierboogjes aan te brengen wordt de naar voren getrokken werking van de kwartieren op de capsule verlaagd.

– Geen ‘draagrand’ maar mustangrol
Door de hoefwand kort te houden en af te ronden met een mustangrol kunnen er geen verkeerde krachten op de hoefwand inspelen en op die manier de capsule vervormen.

– Korte steunsels
Zolang de hiel ondergeschoven is zal extra aandacht gegeven moeten worden aan de steunsels. De steunsels zullen door de verkeerde stand de neiging hebben over de zool heen te groeien en hierdoor weinig vanzelf afslijten.

Kunnen alle ondergeschoven hielen opgelost worden?
Er zijn paarden die conformatie of bewegings problemen hebben die altijd de neiging zullen houden de hielen te pletten. Bij deze paarden is het lastig om ondergeschoven hielen geheel of permanent te corrigeren. Problemen die veroorzaakt worden door zaken die zich buiten de hoef bevinden kunnen niet in de hoef opgelost worden. Rechtrichtende buigingsarbeid, fysiotherapie en ander lichaamswerk kunnen helpen om de situatie verbeteren.

2 gedachten over “Ondergeschoven hielen / verzenen

    1. Heleen Bericht auteur

      Paarden die een afwijkende beenstand hebben bijvoorbeeld, aangeboren of door een blessure, of paarden niet niet helemaal ‘normaal’ lopen kunnen hoefafwijkingen krijgen doordat de druk op de hoef niet gelijkmatig verdeeld wordt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *