Tot voor kort wist ik niet veel over ezels en had ik slechts enkele ezels getrimd, en dat was niet altijd een even prettige ervaring! Onlangs werd ik gevraagd de voeten van Bruno en Hugo te trimmen. Die twee ezels waren zo lief en geduldig dat ze in één keer mijn hart hebben gestolen! Hun eigenaar wilde graag zelf het hoefonderhoud gaan doen en voor hem ben ik op zoek gegaan naar ezelhoeven informatie. Op deze pagina heb ik het samengevat zodat het wat makkelijke terug te vinden is. Het fotomateriaal is ter inspiratie en om een beter begrip te krijgen van de verschillen tussen paarden en ezelvoeten.

Woestijnen en rotsgebieden
Ezels hebben zich tijdens de evolutie aangepast voor een leven in droge, dorre, rotsachtige woestijngebieden. Hun metabolisme, gedrag en hun voeten zijn gespecialiseerd om onder deze omstandigheden te overleven en optimaal gezond te blijven. Ezels hebben veel te lijden onder de factoren van domesticatie en het leven in een verkeerd klimaat: De bodem is te zacht, de omgeving te nat en vies, het voedsel is te veel en te rijk en ezels bewegen vaak te weinig. Helaas worden teveel ezels gehouden als ecologische grasmaaier, een leven waar ze niet goed tegen kunnen.

Verschillen tussen ezelhoeven en paardenhoeven
Ezel hoeven vertonen zowel van binnen als van buiten veel overeenkomsten met paardenhoeven, maar de afmetingen en verhoudingen van de verschillende onderdelen verschillen. De belangrijkste verschillen:

– De hoek van de teen is gemiddeld 55˚, zowel voor als achter (iets steiler dan bij paarden).
– De zijkanten van de hoef zijn recht (conisch bij de meeste paarden).
– De hielen zitten iets verder naar voren en de steunsels zijn korter.
– De hoefwand bestaat voor een groter percentage uit gepigmenteerde hoornpijpjes. Dit verklaart waarom ezelhoeven sterker zijn dan paardenhoeven.
– De zool is niet rond maar U-vormig.
– Het zooleelt valt meestal niet vanzelf van de zool maar bouwt zich op onderop de hoef.
– Het hoefbeen (P3) is kleiner dan dat van een pasgeboren paardenveulen.
– Het hoefbeen bevindt zich hoger in de capsule.
– Een groter deel van het kroonbeen (P2) bevindt zich in de hoefcapsule.
– De lederhuid van ezels is een stuk dikker dan bij paarden.
– De dermale lamellen laag is zo dik dat dit soms op rontgen wordt aangezien voor hoefbevangenheid.
– Een gezonde witte lijn is slechts een millimeter breed.
– De straal is relatief breder en korter.
– Het straalkussen neemt relatief meer plaats in binnenin een ezelhoef. Dit geeft de ezel meer grip op ruig, rotsachtig en steiler terrein.

Perfect gezonde ezelhoeven
Op internet zijn niet heel veel voorbeelden te vinden van gezonde ezelhoeven. Hieronder zie je een aantal foto’s die Cheryl Henderson maakte van de wilde ezels in Oatman, Arizona. Hoewel deze ezels in het wild leven zijn ze tam genoeg om hun voeten op te tillen als ze door het stadje lopen. Deze ezels worden nooit getrimd maar houden hun hoeven zelf bij door voldoende afstand af te leggen op deze geschikte ondergrond.

Verwaarloosde ezelhoeven – 6 mooie ezelhoeven makeovers
Als ezels niet in staat zijn zelf hun hoeven af te slijten en ze worden niet op tijd bekapt groeit het hoorn gewoon door. Het lange hoorn zal naar voren of opzij omklappen of omkrullen. Dit is zeer ongemakkelijk, pijnlijk, schadelijk en bovenal ONNODIG! Hieronder een aantal voorbeelden van verwaarloosde ezelhoeven die na één of meerder trims gelukkig weer aardig verbeterd of hersteld zijn.

Schimmels (rotstraal, wittelijnziekte) en abcessen
Ezelhoeven absorberen vocht. In de woestijn is dit een goede eigenschap maar in ons klimaat maakt het ezelhoeven (vooral de straal en witte lijn) extra gevoelig voor schimmelinfecties. Om schimmelinfecties te voorkomen is het raadzaam ezelhoeven zeer regelmatig te trimmen zodat de witte lijn zo strak mogelijk aangesloten blijft. Verder is het belangrijk dagelijks de hoeven goed schoon te maken en de ezels de gelegenheid te geven hun voeten dagelijks goed op te laten drogen. Behandel schimmel direct om verspreiding te voorkomen. Bij ernstige infecties is het raadzaam de hoeven intensief te behandelen. Er zijn diverse producten hiervoor maar zeer goed werkende middelen zijn White Lightning of Sanogene (choloordioxide) of Hoof Fit Hygiene Liquid.
Als de witte lijn diep weggegeten wordt door schimmels kunnen steentjes en vuil diep in de voet binnendringen en abcessen veroorzaken. Neem contact op met je hoefspecialist en dierenarts als je vermoedt dat je ezel een abces heeft.

Een gezond lichaam met gezonde hoeven
Voor gezonde hoeven en zoveel mogelijk natuurlijke weerstand tegen infecties is gezonde voeding nodig. Een goed ezeldieet bestaat uit zoveel mogelijk ruwe vezel, zo min mogelijk suiker (zeker geen granen of krachtvoer!), een zoutblok en een balancer om eventuele tekorten in het ruwvoer te compenseren. Om het gewicht op peil te houden en het risico op insuline resistentie laag te houden heeft een ezel slechts 1,5% van zijn lichaamsgewicht aan droge stof nodig. Let op: De Body Score Index van ezels verschilt met die van paarden. Een dieet van grofstengelig hooi, aangevuld met (onbespoten) gerstestro en deels gras en kruiden is voor de meeste ezels voldoende. Veel bewegen, dagelijks 10 tot 15 km (!) zal de ezel en zijn hoeven in topconditie houden. Neem je ezel mee naar Santiago de Compostella….!

Ezels trimmen
Vaker = beter
Ezels hebben, net als paarden, zeer geregeld hoefonderhoud nodig. Vaker kleine beetjes trimmen is beter dan af en toe een heel stuk eraf. Als hoeven te lang worden is dit niet alleen een probleem voor de beweging en de stand en gezondheid van de voet zelf maar heeft dit ook nadelige gevolgen voor de gewrichten en de rest van het lichaam. Werk de hoeven minimaal eens in de maand bij.

Samenwerking
Niet alle ezels werken goed mee tijdens het hoefonderhoud. De beste paardentrainers zijn niet altijd de beste ezeltrainers, maar echte ezelfluisteraars zullen altijd ook succesvol zijn met paarden! Goede timing, zelfbeheersing, rust en heel vaak belonen zijn ook bij ezels de sleutels tot succes. Ezels waarderen het als de voeten zo laag mogelijk worden gehouden. Bij goed meewerkende ezels kun je op je hurken gaan zitten en het been op je knie leggen.

Verschillen en overeenkomsten paardentrim en ezeltrim
Een goed bekapte hoef sluit mooi aan op de anatomie van de interne structuur. Omdat de ezel anatomie verschilt met die van het paard moet het eindresultaat van een ezel bekapping er dus ook iets anders uit zien.
De hoek van de kroonrand is bij paarden en ezels hetzelfde; ongeveer 25, maximaal 30 graden. Bij ernstig vervormde hoeven kun je de gewenste onderrand op de hoefwand aangeven door een dertig graden driehoek langs de kroonrand te leggen en dan af te tekenen. Dit geeft houvast bij het knip en vijlwerk.
Bij ezels kun je simpelweg het oppervlak van de (gezonde) straal aanhouden als hielhoogte. Trim de hielen niet te ver naar achteren.
Bij ezels moet de zool ook getrimd worden. Het vergt even oefening om te bepalen hoe ver je moet gaan. Hou de aanhechting van de straal aan als het diepste punt. Laat vanuit dit punt de zool in een vloeiende lijn omhoog lopen richting het juiste niveau van de hoefwand. Hou er daarbij rekening mee dat de zool van een ezel meer concaaf (hol) is dan die van een paard.
Trim de steunsels tot het niveau van de zool en verwijder overgroeid steunsel.
Zet tijdens het werk aan de onderkant de hoef regelmatig neer om je werk van buitenaf te beoordelen.
Omdat het hoorn van de hoefwand van nature sterk is hoeft de ezelhoef niet van onderen afgeschuind te worden. Een mustangrol is dus niet nodig. Van bovenaf (op de standaard) kan, met de fijne kant van de vijl, de onderste 1/3e van de wand in lijn gebracht worden met de bovenste 2/3e. De onderrand van buitenaf lichtjes afronden is voldoende.

Nog een paar weetjes:
– De gemiddelde leeftijd van ezels is 27 jaar maar vaak worden ze ouder dan 40.
– Ezels zijn zeer sociaal en sluiten hechte vriendschappen ook met andere diersoorten.
– Als ezels bang zijn zullen ze stil gaan staan, dit wordt vaak verward met koppigheid.
– Een ezelvacht bevat minder vet dan die van paarden en beschermt niet goed tegen regen.
– Ezels zijn soms stocijns en introvert. Zie subtiele symptomen van ziekte niet over het hoofd!

Meer lezen:
– De hoefbevangen ezel
– Diergeneeskundig memorandum over ezels (pdf, 78 pagina’s)
– Ezelvrienden.be – Hoefverzorging
– Donkey fact sheet
– Donkey Foot Care
– Donkey Foot Care – Notes for Farriers